Stranka Zajedno koja je u julu u saradnji sa udruženjem „Ekomar“ intenzivirala institucionalnu borbu protiv zagađivanja akumulacije iz koje se vodom snabdeva više stotina hiljada ljudi iz Kragujevca, Knića i Batočine. Upozoravajući na to da se u zoni sanitarne zaštite akumulacije Gruža nalazi veliki broj objekata koji nisu u funkciji vodosnabdevanja, narodni poslanik i kragujevaćki odbornik iz stranke Zajedno Nikola Nešić je izjavio:
„Osim što je izgradnja ovakvih objekata u suprotnosti sa postojećim pravilnicima, ovakvi objekti onemogućavaju monitoring kvaliteta vode u mnogim delovima akumulacije, pristup radnicima vodoprivrednog preduzeća i ribočuvarskoj službi“.
Nešić je dodao da ti objekti umanjuju funkciju akumulacije kao odbrane od poplava, kao i da predstavljaju ozbiljan rizik za očuvanje vodoizvorišta pošto u ovom delu opštine Knić nema kanalizacije niti sistema za prikupljanje i odlaganje otpadnih voda.
Novim Prostornim planom predvideti uklanjanje nelegalne gradnje
Udruženje za promociju i ekološki marketing prirodnih vrednosti „Ekomar“, koje se bavi aktivnostima koje doprinose očuvanju zaštite životne sredine u Kragujevcu od 2015. godine, upozorava na nelegalnu gradnju u okolini akumulacije Gruža i zagađivanje vode hemikalijama koje se koriste u poljoprivredi od 2019. godine.
Kako smo već pisali, monitoring akumulacija i drugih vodnih tela je u Srbiji u opadanju već deset godina, procenjuju stručnjaci. Zbog toga je teško utvrditi tačno stanje vode u jezeru Gruža. Poslanik Nešić i Marija Simić Savić „Ekomara“ smatraju da je ono alarmantno.
Zajedno i „Ekomar“ se zalažu za to da novi Prostorni plan područja posebne namene (PPPN) sliva akumulacije Gruža predvidi uklanjanje: svih objekata (montažnih i čvrstih) iz I zone sanitarne zaštite, posebno onih koji se nalaze u vodi kao i uklanjanje svih prepreka koje onemogućavaju pristup akumulaciji nadležnim institucijama.
Kako smo ranije pisali, Zona I obuhvata područje na udaljenosti od deset metara od obale jezera. Nezakonita je i gradnja u Zoni II, koja se prostire na 510m od obale.
Zajedno ocenjuje da za objekte koji se nalaze u zonama sa manjim stepenom zaštite od Zone I potrebno predvideti uspostavljanje adekvatnog i kontrolisanog način prikupljanja i odlaganja komunalnih i otpadnih voda kroz zajedničku saradnju opštine Knić i korisnika akumulacije.
Nelegalna gradnja ugrožava i poljoprivredu i ribolov
„Zajednica ribolovaca i korisnik ribolovnog područja u prethodnim godinama više puta su isticali da zatečena situacija na akumulaciji Gruža nije odgovarajuća. Postojanje velikog broja objekata na obali akumulacije i pregrađivanje same obale, od strane fizičkih lica, onemogućava rad ribočuvarske službe što dovodi do veoma izraženog krivolova i upotrebe zabranjenih ribolovnih alata“, izneo je Nešić.
Procenjena biomasa ribolovnih vrsta iznosi 675t a na samoj akumulaciji godišnje je prisutno oko 3500 ribolovaca, informacije su koje je objavila stranka Zajedno.
„Kako bi se očuvao kvalitet vode za vodosnabdevanje uz poštovanje višenamenskog karaktera akumulacije potrebno je da se u predstojećem PPPN-u sliva akumulacije Gruža definišu ribolovne zone. Definisanje ovih zona omogućilo bi efikasniju kontrolu ponašanja ribolovaca, uspostavljanje adekvatnog sistema prikupljanja i odvoženja otpada i smanjilo bi štetne efekte ribolova na kvalitet vode za vodosnabdevanje, smatraju u stranci Zajedno“, kaže se u saopštenju ove stranke.
Delove jezera treba proglasiti zaštićenim prirodnim područjem
„Široka zona ušća Boračke reke i reke Gruže, kao i delovi sa izraženom makrovegetacijom (Knićko polje) trebalo bi da budu predstavljeni kao delovi posebnih prirodnih vrednosti i da se u saradnji sa opštinom Knić predvidi inicijativa za zaštitu ovih područja od strane Zavoda za zaštitu prirode“, predlaže Nešić.
Kako navode iz Zajedno, ti delovi akumulacije, kao i ceo sliv Boračke reke predstavljaju deo prirodne celine koja je proglašena za IBA područje i nalaze se u nastavku spomenika prirode I kategorije Boračkog krša. Nešić dodaje da bi zaštita ovog područja bila i u skladu sa nacrtom Prostornog plana republike Srbije po kojem je akumulacija Gruža planirana za upis u Ramsarsku listu.
Iako se mnogi objekti grade kao turistički, neplanski razvoj ima loše efekte na turističke potencijale područja. Nešić je zato ocenio da je u cilju adekvatnog upravljanja i kontrole turističkih aktivnosti na akumulaciji potrebno u saradnji sa turističkom organizacijom i korisnikom akumulacije odrediti zone i načine korišćenja akumulacije u turističke svrhe.
„Određivanje pristupnih zona, broja posetilaca i dozvoljenih aktivnosti smanjilo bi negativne efekte turizma“, dodao je poslanik.
I.K.
