Učešće građana u urbanističkom planiranju ispod zakonskog minimuma, upozoravaju stručnjaci

Kolektiv Ministarstvo prostora je na konferenciji za medije predstavio Izveštaj o učešću građana u procesima urbanističkog planiranja u 2021. godini.

Izveštaj obuhvata rezultate jednogodišnjeg monitoringa učešća građana u procesima urbanističkog planiranja. Ministarstvo prostora je pratilo 109 prostornih i urbanističkih planova koji su se tokom 2021. godine našli u fazi izrade i donošenja odluke o izradi plana, ranog javnog uvida, javnog uvida i/ili usvajanja plana. Na konferenciji za medije rezultate i zaključke su predstavili Iva Čukić i Antonije Ćatić iz Ministarstva prostora i Ana Graovac iz Nove planske prakse.

Kako je naglasila Iva Čukić, u pitanju je jedno u nizu istraživanja i koraka kojima su se Ministarstvo prostora i Nova planska praksa u godini za nama bavili sa ciljem povećanja učešća javnosti u urbanističkom i prostornom planiranju.

U najavi konferencije se podseća na to da se tokom 2021. godine, što na republičkom, što na gradskom nivou, odlučivalo o PGR-u Beograda i Prostornom planu RS, urbanističkim planovima koji su se ticali izgradnje Nacionalnog stadiona, Linijskog parka, Metroa, Srpsko-kineskog industrijskog parka, stambenih objekata na klizištu na Banjičkom vencu, urbanizacije parka „Mitićeva rupa“, zamene objekta ALTA Banke u Bloku 32 i komercijalnog centra u Bloku 8 na uglu Bulevara Mihajla Pupina i Goce Delčeve, utrostručavanja površine komercijalnih sadržaja na Zelenom vencu.

Proces dobijanja informacija potrebnih za istraživanje nije tekao glatko. Kako je javnosti predstavio Antonije Ćatić, u pojedinim slučajevima Ministarstvo prostora je bilo prinuđeno da na odgovor Sekretarijata za urbanizam i građevinske poslove čeka i po trećinu godine, zahteva ga putem žalbe povereniku za informacije od javnog značaja, i na kraju ga dočeka u nepotpunom obliku. Ćatić je naglasio da inertnost uprave ne predstavlja samo problem stručnim civilnim organizacijama, već i građanima koji o planiranju žele i imaju potrebu da se informišu:

„Ako će građani da čekaju po 124 dana na informacije, u međuvremenu može uveliko plan da se usvoji, mogu uveliko i da se donesu izmene za taj plan. Građani ne uspevaju da budu informisani o nekim odlukama, a kamoli da podnesu zahtev, amandman na usvajanje plana ili žalbe“.

Po oceni istraživača, prilikom izrade i donošenja planova postiže se u proseku tek trećina participacije koja bi bila moguća po važećim propisima. Da bi kvantitativno izrazili učešće građana istraživači su izradili metodologiju njenog vrednovanja, razloživši proces participacije na 40 koraka u kojima je neki vid učešća moguć. Građani najmanje učestvuju u fazi donošenja odluka o izradi planova i izradi plana, dok su u fazama ranog javnog uvida i javnog uvida angažovaniji dvostruko, odnosno sa oko 40% ispunjenih mogućnosti.

Kako naglašavaju istraživači, minimum participacije koji zakon predviđa je daleko ispod stanja koje bi se u ovoj oblasti dalo priželjkivati, pa i zahtevati. Međutim, građani se suočavaju sa preprekama i kada je ostvarivanje tako niskih standarda u pitanju. Obaveštavanje javnosti je šturo i neefikasno, dokumentacija kokja se objavljuje na sajtu grada Beograda tokom javnog uvida i ranog javnog uvida nepotpuna, na sajtu Grada Beograda ne objavljuje se pun dnevni red sednica Skupštine, uvidi se zakazuju tokom praznika, a primedbe „tradicionalno“ odbijaju bez osnova.

Iz Ministarstva prostora i Nove planske poručuju da postoji prostor za dalje unapređenje građanske participacije u oblasti prostornog i urbanističkog planiranja putem stvaranja mehanizama za uključivanjae građana u početne korake izrade plana, adekvatnog obaveštavanja i informisanja građana o svim fazama izrade plana i aktivnijeg uključivanja građana u definisanju zajedničkih interesa u planovima.

Čukić je skrenula pažnju na to da je tokom protekle godine došlo do porasta interesovanja građana za urbanističko i prostorno planiranje, ali i na to da su nadležni nedavno pokušali da negativno utiču na ovaj trend. Naime, Konceptom politike o reformi e-Prostora (Konceptom politike o reformi prostornog i urbanističkog planiranja u Republici Srbiji) predloženo je ograničavanje postojećeg zakonskog minimuma za građansku participaciju koje onemogućava učešće šire javnosti u procesima planiranja ograničavajući učešće građanima koji na teritoriji koje se određeni plan tiče žive ili posluju.

I.K.

Prethodni članak

Ekološki ustanak zahteva da se kineske kompanije spreče da zagađuju životnu sredinu u Srbiji

Časovi fizičkog na margini

Sledeći članak