U Srbiji se iz budžeta za kulturu izdvaja tek 11 evra po glavi stanovnika, što je daleko najniža stopa izdvajanja u regionu, dok u Sloveniji, poređenja radi, ona iznosi 79 evra, pokazuje istraživanje Asocijacije Nezavisna kulturna scena Srbije (NKSS).
Kako analiza pokazuje, uprkos budžetskim povećanjima, izdvajanja za kulturu i dalje su minimalna, što se može i videti poredeći celokupan budžet Ministarstva kulture Republike Srbije za kulturne delatnosti sa budžetom za kulturu Grada Zagreba koji je u proteklom periodu od 2015 -2019. godine u kontinuitetu bio veći.
Dok izdvajanja za kulturu na republičkom nivou u odnosu na ukupan budžet Republike Srbije u 2019. iznose 0.74%, iz NKSS-a upozoravaju da će za sledeću, 2020. godinu, ona procentualno iznositi još manje – 0.73%:
Asocijacija Nezavisna kulturna scena Srbije ovakvu odluku smatra skandaloznom i zabrinjavajućom i poziva sve da se priključe kampanji za povećanje izdavanja za kulturu.
Država koja za svoju kulturu izdvaja najmanje po glavi stanovnika u regionu i čiji je budžet za kulturu manji od budžeta za kulturu gradova u okruženju, trebalo bi da ubrzano povećava ovaj budžet i omogući pristup i participaciju u kulturi svojim građanima i građankama. Asocijacija Nezavisna kulturna scena Srbije poziva kulturne radnike i radnice da dignu glas protiv marginalizacije uloge kulture u društvu i da nam se priključe u kampanji za minimum 1% za kulturu.
Asocijacija NKSS dodatno upozorava na istraživanja Budimpeštanske opservatorije „Public Funding of Culture in Europe, 2004-2017“ koja pokazuju da uprkos tome što vlade istočno-evropskih zemalja sve više ulažu u kulturu, ti fondovi se uglavnom koriste „za populističke kampanje i nekritičkoglorifikovanje nacionalne kulture“.
Pokretanjem onlajn peticije „Svi za 1% – 1% za sve“ u oktobru 2019. zvanično je počela kampanja „1% za kulturu“ koju je Asocijacija NKSS pokrenula sa zahtevom da izdvajanje za kulturu u republičkom budžetu ubuduće bude minimalno 1%. Dodatno, Inicijativa ističe važnost uvođenja jasnih i transparentnih procedura kako bi se „omogućile odgovorno upravljanje i distribuciju javnih sredstava u kulturi, ali i uključivanje svih aktera u kulturi u procese donošenja odluka koje se tiču upravljanja javnim budžetom i drugim javnim resursima u kulturi.“
Asocijacija NKSS je peticiju i poziv za kampanju uputila svim relevantnim institucijama kulture, od Ministarstva kulture i informisanja, Ministarstva finansija, skupštinskih odbora – Odbora za kulturu i medije i Odbora za finansije, republički budžet i kontrolu trošenja javnih sredstava i drugima.
V.K.