Za Jugoslovene, a posebno studente, izričit stav protiv imperijalizma i kolonijalizma bio je neupitan. Osnivanjem Pokreta nesvrstanih, veza Jugoslavije sa antiratnom borbom širom sveta dobila je na značaju, a prvi masovni protesti u Jugoslaviji, koji su ujedno bili i prvi javni protesti takvog obima u posleratnom periodu, vezani su za ubistvo Patrisa Lumumbe, ubijenog samo nekoliko meseci nakon što je Kongo stekao nezavisnost od Belgije 1961. godine.
Nakon ubistva Patrisa Lumumbe, protesti u Beogradu eskalirali su u nerede. Oko 150.000 demonstranata okupilo se na ulicama Beograda, noseći slike Lumumbe i uzvikujući parole poput: „Smrt kolonijalizmu“ i „Afrika Afrikancima“. Belgijska ambasada bila je meta demonstranata, koji su je demolirali i istakli Lumumbinu sliku.
Protesti su se proširili na druge gradove u Jugoslaviji, gde su se izražavali osećaji solidarnosti sa narodima koji su se borili protiv imperijalističke agresije. Solidarnost je izražena i među jugoslovenskim liderima, s Titom koji je osudio ubistvo Lumumbe i podržao demonstrante.
Iste godine su se građani Jugoslavije žustro usprotivili američkoj invaziji na Kubu i raketnoj krizi, kada su protestujući studenti razbijali prozore američke ambasade.
Američko bombardovanje Vijetnama započelo je 1965. godine, a demonstracije studenata Beogradskog univerziteta bile su gotovo momentalne. Domaćim demonstrantima pridružili su se i studenti na razmeni, iz zemalja Azije, Afrike, Južne Amerike, strogo osudivši napade SAD-a na Demokratsku Republiku Vijetnam, naglasivši solidarnost s narodom Vijetnama u njihovoj borbi za slobodu i nezavisnost.
„Dolje zavojevači, kolonijalisti i imperijalisti SAD-a i njihovi saveznici! Živio mir koji stvori omladina!“, pisao je zagrebački Studentski list.
Ovi događaji ostaju značajan deo jugoslovenske istorije, simbolizujući aktivno učešće jugoslovenske mladosti u globalnoj borbi protiv imperijalizma.
Posle su na prostoru bivše Jugoslavije organizovani antiratni protesti povodom međunarodnih sukoba, uključujući ratove u Iraku i Avganistanu, kao i sukobe na Bliskom istoku, ali nikada više kao šezdesetih godina.
Ne smemo zaboraviti i antiratne proteste 1990-ih godina i najveću akciju Crni flor, koja je 31. maja 1992. u Beogradu okupila oko 100.000 protivnika rata u Bosni i Hercegovini.
Solidarnost na klik
Izvoz oružja iz Srbije u Izrael je sada već uveliko poznat javnosti, a aktivisti koji su se protiv toga bunili su uveliko poznati policiji. U Beogradu je, uz negodovanje MUP-a, održano nekoliko mirnih skupova u znak podrške narodu Palestine.
Domaći mediji, nekada britkih naslova, danas koriste eufemizme da opišu genocid nad Palestincima. U odnosu na ostatak sveta i masovne proteste o kojima smo ranije pisali na Mašini, palestinsko pitanje gotovo da prolazi nezapaženo u Srbiji.
Nešto što nismo mogli da ne zapazimo je AI generisana slika „All eyes on Rafah“ koja je opkružila Instagram sa preko 45 miliona šerova. Iako je iz više razloga možemo problematizovati, poruka koju šalje je jasna – ali to nije dovoljno.
Da li smo postali neosetljivi na stravične slike pokolja i sravnjenih gradova ili su nam oduzeti mehanizmi otpora? Od masovnih demonstracija i demoliranja zločinačkih ambasada, došli smo do toga da, uz po neki umoran uzdah, kliknemo share i ispunimo našu kvotu solidarnosti i aktivizma za danas i skrolamo dalje – razočarani, a posle meseci posmatranja ovakvih slika i otuđeni jedni od drugih.
Društvene mreže danas imaju veliku ulogu u podizanju svesti, mobilizaciji ljudi i pritisku na vlasti. Zato ne smemo dozvoliti da nas one umesto toga pasiviziraju i zavaraju da smo učinili sve što smo mogli. Ne smemo ostati posmatrači. Preko 45 miliona ljudi deli isti stav i ovakav momentum treba iskoristiti da načinimo dalji korak u pružanju otpora. Za to je potrebno zajedničko delovanje građana i različitih organizacija, od studentskih do sindikata i stranaka, kako bi se izvršio pritisak na državne vlasti i međunarodne institucije da zaustave genocid u Palestini.
