Predstavnici Ekološkog ustanka i udruženja građana „Bela čaplja 1165“ su početkom avgusta upozorili javnost o tome da postoje planovi da se na prostoru bare Reva na levoj obali Dunava u Beogradu izgradi luka.
Tim povodom su petog avgusta održali konferenciju za medije na kojoj su poručili da je izgradnja luke na toj lokaciji nepotrebna, ali da bi bila štetna po životnu sredinu. Kako je tada pojasnila Ana Džakić iz Bele čaplje:
„Ova luka koja je predvidjena da bude kao šoderana, odnosno luka za rasute terete, pesak, šoder i ostalo i da bi bila sve samo ne nešto što bi štitilo životnu sredinu“. Džakić je konstatovala da je za te potrebe dovoljno blizu luka u Pančevu, koja već postoji.
Aktivisti iz Bele čaplje su 29. avgusta objavili otvoreno pismo nizu institucija kojima su ovim povodom slali dopise, a koje su odbile da na njih odgovore. U pismu podsećaju na to kako je plansko ugrožavanje Reve počelo kada je 2018. Planom detaljne regulacije privredne zone između saobraćajnice SMT, Pančevačkog puta i Dunava izvršena prenamena zemljišta iz ekološkog područja od međunarodnog značaja u privrednu zonu.
Šta je sa inicijativom za zaštitu Bare Reva?
Javnost je za problem saznala kada su građani 2021. telima sprečili istovarivanje građevinskog otpada u područje od međunarodnog značaja za ptice. Nekoliko lokalnih udruženja je nakon toga Zavodu za zaštitu prirode predalo inicijativu za proglašenje bare Reva prirodnim stanište.
Zavod za zaštitu prirode je u novembru iste godine obavestio građane da je kao odgovor na njihovu inicijativu predložio da se područje bare Reva i njena neposredna okolina i deo plavnog područja najpre identifikuju kao i definišu kao javna zelena površina grada Beograda, te tu inicijativu uputio Sekretarijatu za urbanizam i građevinske poslove, Sekretarijatu za zaštitu životne sredine, Urbanističkom zavodu Beograda, Službi glavnog gradskog urbaniste, podsećaju aktivisti u otvorenom pismu.
Zavod je takođe u maju ove godine izdao uslove zaštite prirode na predmetnoj lokaciji, nakon što su na njoj u aprilu detektovana još dva, odnosno ukupno četiri aktivna gnezda orla belorepana. Ista institucija je aktiviste obavestila da je u aprilu 2023. izrađena Studija zaštite područja „Bara Reva“.
Ostale institucije „profesionalno“ ćute k’o zalivene (šutom)
Građani iz udruženja Bela čaplja smatraju da je niz institucija zatajilo u izvršavanju svojih nadležnosti i dužnosti.
„Ministarstvo za zaštitu životne sredine krajnje neprofesionalno (ili bolje reći profesionalno) ne odgovara na mailove u vezi sa njihovom objavom o projektu koji podrazumeva unapređenje zaštite vlažnih staništa i očuvanja biljnog i životinjskog sveta u njima. U našem obraćanju njima javili smo se kao lokalna zajednica koja godinama unazad radi na unapređenju zaštite vlažnih staništa u glavnom gradu, te smo želeli da tako budemo uključeni u program (jer znate, lokalna zajednica, građani, klimatske promene, ljudska prava na zdravu životnu sredinu i dr.)“, konstatovala je Ana Džakić, potpisnica otvorenog pisma. Kako je dodala:
„Više je izlišno pričati o zaštićenim vrstama ptica, biodiverzitetu, orlu belorepanu (kruni vlažnih staništa), jer je krajnji utisak da je zaposlenima u Ministarstvu zaštite životne sredine, nebitno apsolutno sve što nije u interesu pojedinaca, onih sa specijalnim potrebama, onih nezasitih! Krajnje neprofesionalno, nezainteresovano, uvek prividno angažovani na zaštiti prirode, uvek samo u reči i na slici, a nikad u stvarnosti, ovo Ministarstvo dokazuje da je još jedna u nizu firmi za sebe a ne u službi građana i prirode“.
Iz Bele čaplje podsećaju na to da bi Sekretarijat za urbanizam i građevinske poslove i Urbanistički zavod Beograda trebalo da imaju zaposlene koji znaju da oblast Reva spada u ozbiljan deo beogradske zelene infrastrukture (ZI) kao mreže neizgrađenih prostora, vodenih puteva, šuma, zelenih koridora, vlažnih staništa i dr.
Reva je značajna za odbranu od poplava
Građani skreću pažnju da bi Sekretarijat za urbanizam i građevinske poslove i Urbanistički zavod Beograda morali da vode računa o činjenicama da na Revi postoji odbrambeni nasip kao i o tome da sama močvarna staništa predstavljaju odbranu od poplava.
„Zaposleni u ovom Sekretarijatu bi trebalo da znaju da u GUP-u za 2041. piše da prema INŽENjERSKO – GEOLOŠKOJ REJONIZACIJI oblast Reva spada u nepovoljne terene, odnosno terene branjene od poplava! Što bi značilo da se usled visokog vodostaja voda slobodno širi vlažnim staništem a koje je poput sunđera upija i time sprečava njeno izlivanje odnosno nastanak poplava koje mogu da ugroze živote i imovinu građana!“, navodi se u otvroenom pismu.
U donošenju odluka o sudbini takvih područja, kako naglašavaju, nezanemarljiva su i saznanja o značaju zelenih površina u gradskom jezgru, njihovom uticaju na ljudsko zdravlje i značaj u adaptaciji na klimatske promene.
„Takođe prema GUP-u možemo pomenuti ‘Zastupljenost i prostorna distribucija prirodnih dobara’ gde se kaže da su ‘Zakonom zaštićeni : Ekološki značajna područja od međunarodnog značaja – 3 područja ‘Ušće Save u Dunav’, ‘Košutnjak’ i ‘Avala’, pa se iskreno nadam da zaposleni u Sekretarijatu znaju u koje od ovih spada Reva“, poručuju iz Bele Čaplje.
„Takođe se nadamo da među zaposlenima ima mlađih generacija koje shvataju značaj biciklističkog saobraćaja i da ih obavestimo da kroz oblast Reva prolazi međunarodna biciklistička saobraćajnica Eurovelo 6 kojom godišnje prođe na hiljade turista , te da bi kao jedan moderan grad trebalo staviti akcenat na razvoj ovakvih saobraćajnica. Sve što je ovde navedeno, u praksi se radi suprotno!“, dodaju.
Srbija se obavezala da čuva i razvija Dunavski pojas
Po rečima aktivista, Agencija za upravljanje lukama, koja ostvaruje i međunarodnu saradnju bi trebalo da bude upoznata sa činjenicom da je Republika Srbija potpisnica Uredbe o utvrđivanju prostornog plana područja posebne namene međunarodnog vodnog puta E80 – Dunav (Panevropski koridor VII) koja, kako izdvajaju, jasno govori sledeće:
„Istaknuto je da Dunavski pojas treba da zadrži sve karakteristike prostora u kome dominiraju aktivnosti vezane za potencijale kao što su poljoprivreda, lovstvo, ribarstvo, turizam, rekreacija i slično. Potencirani su elementi prirodnih vrednosti, predela i pejzaža, uz nužno preplitanje sa konkurentnim ekonomskim aktivnostima koje ih neće ugroziti“.
Građani su ocenili da svaka preduzeta aktivnost odnosno intervencija na izgradnji luke u oblasti Reva, direktno nepovoljno utiče na sve navedene elemente, odnosno uništava ih nepovratno.
„Gospodo, za izgradnju luke ste izabrali reon koji sam po sebi ima sposobnost prečišćavanja vode i vazduha, gde bi rizik po životnu sredinu bio abnormalno visok, gde je biodiverzit izuzeno bogat (i to u gradskom jezgru), a sam estetski momentat ovog prostora je u najmanju ruku poetičan! Odabir lokacije odgovara isključivo vašim potrebama. Uloga ovakve luke takođe ide u prilog investitorima i njihovim potrebama, dok građani od toga imaju samo štetu. Mi ne kupujemo, ne zidamo, ne prodajemo i po svemu sudeći nećemo još dugo! Zbog toga je ono što želimo čista životna sredina, bogat biodiverzitet i obilje zelenila!“, poručuju iz Bele čaplje.
Stanovnici leve obale Dunava aktivni u zaštiti Bare reva naglašavaju da su odgovore tražili, ali nisu dobili od Ministarstva zaštite životne sredine i ministarke Irene Vujović, Sekretarijata za urbanizam i građevinske poslove, glavnog gradskog urbaniste Marka Stojčića, Gradonačelnika grada Beograda Alaksandra Šapića, bivšeg zamenika gradonačelnika Gorana Vesića i premijerke Ane Brnabić.
I.K.
