Tokom sedamdesetih godina prošlog veka, Jugoslavija, Kuba i Angola razmenjivale su tehnologije, uključujući inovativnu skeletnu konstrukciju koju je 1957. godine patentirao inženjer Branko Žeželj u beogradskom Institutu IMS. Ovaj sistem prefabrikovane gradnje, poznat kao IMS Žeželj, omogućio je novonastalim, oslobođenim državama da grade stambene zgrade na način koji odgovara njihovim potrebama — umesto da im bude nametnut od strane kolonijalnih sila.
U saopštenju organizatora navodi se: „Prefabrikovana gradnja prvobitno se razvijala kao izraz kolonijalne ekspanzije. Među najranijim primerima su prenosive kolonijalne kuće koje su se iz Engleske slale u Australiju, prefabrikovane gvozdene zgrade izvožene u Kaliforniju tokom Zlatne groznice, kao i trgovačke postaje transportovane u Zapadnu Afriku. Prefabrikovana tehnologija tako je omogućavala imperijalno širenje kroz brzo naseljavanje udaljenih teritorija pod evropskom kontrolom.“
Razvijanjem tehnološke saradnje između Jugoslavije, Kube i Angole, ove zemlje su uspele da prilagode tehniku lokalnim uslovima i potrebama. U takvim zgradama i danas žive hiljade porodica, što, kako ističu organizatori, „predstavlja svedočanstvo trenutka kada je tehnološka razmena poslužila oslobođenju, a ne dominaciji.“
Kustosko-autorski tim izložbe čine Vladimir Kulić, Vesna Pavlović, Jelica Jovanović, Fredo Rivera, Ana Knežević i Emilia Epštajn. Tokom 2023. i 2024. godine, autori su na Kubi i u Angoli dokumentovali zgrade nastale ovom tehnološkom razmenom i razgovarali sa njenim akterima.
Izložba se sastoji od fotografija, arhivskog materijala i video-intervjua sa arhitektama i inženjerima iz sve tri zemlje.
Prvo javno vođenje biće održano u nedelju, 18. maja u 11h, sa Vesnom Pavlović.
Izložba će biti otvorena do septembra 2025. godine.
A.M.
