Na izložbi pod nazivom „Rez – linija – otisak“ publika će biti u prilici da vidi ključne radove socijalno-angažovane umetnosti kraja treće i četvrte decenije 20. veka, koji su deo kolekcije Muzeja savremene umetnosti u Beogradu.
Radi se o čuvenim grafičkim mapama kao i selektovanim slikarskim delima predstavljenim kroz oko 100 umetničkih radova jugoslovenskih umetnika koji su pripadali takozvanoj socijalnoj umetnosti međuratnog perioda: Đorđa Andrejevića Kuna, Marijana Detonija, Sergija Glumca, Prvoslava Pive Karamatijevića, Mirka Kujačića, Otona Postružnika, Maksima Sedeja, Bratislava Stojanovića, Đurđa Teodorovića i Antuna Zupe.
Kustoskim konceptom koji potpisuju Mišela Blanuša i Miroslav Karić, pomenuta istorijska dela kontekstualno su interpretirana i postavljena u svojevrsnu tematsko-interpretativnu relaciju sa radovima selektovanih savremenih umetnika i umetnica: Vladana Jeremića i Rene Redle, Siniše Ilića, Bojana Đorđeva, Darinke Pop-Mitić, KURS (Miloš Miletić i Mirjana Radovanović), Milice Ružičić i Nikole Radosavljevića, kroz murale, crteže, grafičke listove, objekte, ali i performans i foto-dokumentaciju.
Sam naziv izložbe, kako stoji u najavi, upućuje na fenomen grafičkog medija, koji u periodu između dva svetska rata u Kraljevini Jugoslaviji „postaje sve zastupljeniji u praksama umetnika koji su u jednostavnosti i vizuelnoj snazi grafike, kao i njenim mogućnostima multiplikovanja, prepoznali potencijal za direktniji kritički iskaz o društveno-političkoj realnosti, neposredniju komunikaciju sa širom javnošću i bržu distribuciju socijalno angažovane poruke“.
„Grafički medij će ne samo kao likovni izraz, suprotstavljen tada dominantnom slikarstvu građanskog modernizma, već i kao sredstvo političke borbe, agitacije o idejama levice i širenju klasne svesti, omogućiti mnogim umetnicima da tematizuju i problemski preispituju društveno-ekonomske kontekste u kojima se odvijala svakodnevna egzistencija gradskog i seoskog stanovništva, odnosno nehumane i teške uslove njihovog života i rada“.
Tako je pozicija umetnika kao „hroničara, kritičara, savremenika – saborca u borbi za bolji i pravedniji svet označila“ i promenu u shvatanju uloge umetnosti u društvu i otvaranje ka „različitim formama umetničkog udruživanja, organizovanja, kolektivnog delovanja i ideološkog povezivanja sa radničkim i političkim revolucionarnim pokretom u zajednički antikapitalistički i antifašistički front u osvit Drugog svetskog rata“, ističe se.
Reaktualizaciju pomenutog umetničkog nasleđa, u svojim radovima, umetnici i umetnice vide kao „mogućnost da se iz rakursa određenog istorijskog iskustva govori o pitanjima sadašnjeg stanja ljudskih sloboda, materijalnog statusa radnika, društveno-proizvodnih odnosa, posledica koje ostavljaju neoliberalne politike u sferi svakodnevnog života i umetnosti“.
„Refleksija istorijskih primera umetničko-društvenih angažmana za umetničku zajednicu danas, takođe, ostaje važna i u domenu pronalaženja novih vidova udruženog rada, dalje demokratizacije, socijalizacije umetnosti i proširivanja njenih emancipatorskih potencijala“, piše u najavi izložbe.
Ovaj nadasve važan segment muzejske kolekcije na Ušću, koji domaća javnost nema prilike često da vidi, govori o jednom periodu naše istorije u kojem su i umetnice i umetnici imali važnu ulogu, dali svoj doprinos borbi za sistemsku društvenu transformaciju, ali istovremeno otvara prostor i inspiriše za dalje promišljanje o mogućoj ulozi umetnica i umetnika u savremenim društvenim borbama.
Izložba će biti otvorena do 20. avgusta 2023. godine.
V.K.
