Otpadne vode iz komunalne infrastrukture se u Srbiji mahom izlivaju u reke bez prečišćavanja, zagađujući ih i time ugrožavajući životnu sredinu i zdravlje građana. Pažnju javnosti na ovaj problem, na koji aktivisti i struka upozoravaju godinama, nedavno je privukla priča nemačkog hemičara Andreasa Fata, koji je preplivao čitav Dunav uzimajući uzorke vode. Da iz reke izađe zbog zagađenja Fat se odlučio samo u Beogradu – jedinoj evropskoj prestonici koja otpadne vode neprerađene izliva u Dunav. Fekalije i hemikalije bez prečišćavanja u reke izbacuju i Novi Sad i Niš, te većina kanalizacionih mreža širom Srbije, koja, uz to, pokriva potrebe tek nešto više od polovine stanovništva.
Vlada Srbije se proteklih godina odlučnije prihvatila rešavanja problema otpadnih voda, najavivši ulaganja od preko tri milijarde evra u između 250 i 300 postrojenja za preradu otpadnih voda (PPOV). Kako su komentarisali stručnjaci, njihovu izgradnju su, između ostalog, podstakli pregovori o pregovaračkom Poglavlju 27 za pridruživanje EU, posvećenom životnoj sredini i klimatskim promenama.
Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture je, u okviru ovih planova, a u korist projekta izgradnje i rekonstrukcije komunalne infrastrukture „Čista Srbija“, potpisalo ugovor o kreditiranju sa investitorom iz Kine, China Road and Bridge Corporation (CRBC) i predstavnicima 14 lokalnih samouprava, kako je preneo Balkan Green Energy News. Kako isti izvor prenosi, Ministarstvo je još nekoliko ugovora sa lokalnim samoupravama, te partnerima iz Mađarske i Nemačkom razvojnom bankom KfW, potpisalo krajem maja. Kako je izjavio ministar Tomislav Momirović, država u narednih pet godina planira da u ukupno 7 hiljada kilometara kanalizacione mreže i preko 250 PPOV, koji bi pokrili potrebe 80% stanovništva, investira više od četiri milijarde evra.
Dok su investicije u rešavanje najvećeg problema u upravljanju vodnim resursima u Srbiji nesumnjivo potrebne, stručnjaci osporavaju izbor tehnologije. Profesor emeritus sa Imperijal koledža u Londonu i stručnjak za gradske vode Čedo Maksimović tako je višekratno ocenjivao da je klasična tehnologija za koja će se primenjivati u okviru projekta „Čista Srbija“, a koja podrazumeva centralizovana postrojenja, zastarela pa čak i „civilizacijski i ekonomski neopravdana“.
Kako je objašnjavao, umesto stare bi se, i to bez većih ulaganja, mogla primenjivati tehnologija decentralizovanih postrojenja, koja troši manje manje vodnih i energetskih resursa (na transport otpadnih voda do pogona za prečišćavanje). Kraći transport otpadnih voda takođe ograničava rast njihove toksičnosti u transportu i čini ih lakšim za preradu.
Komentarišući za Mašinu najnovije dogovore sa partnerima iz Nemačke i Mađarske, Maksimović kaže da su na fotografijama koje su ilustrovale potpisivanje ugovora prikazana postrojenja sa zastarelom tehnologijom, te da se može očekivati da Nemačka razvojna banka KfW podrži njeno korišćenje. Ipak, ima i indikacija da bi mađarski partneri mogli podržati savremene tehnologije, što je donekle ohrabrujuće.
I.K.
